وضعیت بحرانی آلودگی هوا در اهواز و دیگر شهرهای خوزستان
در روزهای اخیر، استان خوزستان شاهد افزایش بی‌سابقه غلظت گرد و غبار بوده است که بر اساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست این استان، غلظت گرد و غبار در اهواز به ۶۷ برابر حد مجاز رسیده است. این مقدار به‌طور رسمی معادل ۹۹۸۵ میکروگرم بر مترمکعب گزارش شده که می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد.
آمار رسمی غلظت گرد و غبار در شهرهای خوزستان
بر اساس پایش‌های صورت گرفته در ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا، میزان گرد و غبار معلق در هوا در بسیاری از شهرهای خوزستان از حد خطرناک فراتر رفته است. در ادامه، فهرستی از این شهرها به همراه میزان ذرات معلق در هوا آمده است:
- شهر شوش و شوشتر: ۹۹۸۵ میکروگرم بر مترمکعب
- آبادان: ۹۳۹۸ میکروگرم بر مترمکعب
- بهبهان: ۶۸۷۷ میکروگرم بر مترمکعب
- امیدیه: ۶۵۲۶ میکروگرم بر مترمکعب
- سوسنگرد: ۵۹۲۹ میکروگرم بر مترمکعب
- گتوند: ۵۴۰۹ میکروگرم بر مترمکعب
- هویزه: ۵۲۳۲ میکروگرم بر مترمکعب
- ماهشهر: ۴۳۴۲ میکروگرم بر مترمکعب
- اندیمشک: ۴۳۳۴ میکروگرم بر مترمکعب
- دزفول: ۴۰۸۶ میکروگرم بر مترمکعب
- خرمشهر: ۲۶۵۴ میکروگرم بر مترمکعب
- هندیجان: ۶۷۵ میکروگرم بر مترمکعب
میزان مجاز برای ذرات معلق در هوا بر اساس استانداردهای جهانی ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب است، بنابراین، برخی از شهرهای ذکر شده با ده‌ها برابر فراتر از حد مجاز مواجه هستند که منجر به هشدارهای جدی بهداشتی شده است.
تعطیلی پروازها؛ اختلال جدی در حمل‌ونقل هوایی
با توجه به شرایط بحرانی هوا، پروازهای فرودگاه بین‌المللی اهواز با تاخیر و لغوهای متعدد روبرو شده‌اند. شرکت‌های هواپیمایی مختلف به دلیل کاهش دید افقی و خطرات ایمنی پرواز، برخی پروازها را به‌طور کامل لغو یا تا اطلاع ثانوی به تعویق انداختند.
پروازهایی که با تأخیر مواجه شدند:
- آتا اهواز به تهران
- آتا اهواز به مشهد
- کارون اهواز به بندرعباس
- ماهان اهواز به شیراز
- کارون شیراز به اهواز
- کارون اهواز به شیراز
- کارون اهواز به خارک
پروازهای لغو شده:
- زاگرس اهواز – تهران (پرواز شماره ۴۰۲۳)
- وارش اهواز – تهران (پرواز شماره ۵۸۵۳)
- چابهار – اهواز – تهران (پرواز شماره ۷۶۴۳)
این وضعیت نشان‌دهنده تأثیر مستقیم آلودگی هوا و پدیده ریزگردها بر زندگی روزمره و حمل‌ونقل عمومی در استان است.
اثرات بهداشتی و زیست‌محیطی گرد و غبار شدید
پدیده ریزگردها می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری بر سلامت افراد، به‌ویژه کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی داشته باشد. برخی از مهم‌ترین پیامدهای بهداشتی گرد و غبار عبارتند از:
- تنگی نفس، آسم و بیماری‌های مزمن ریوی
- افزایش حملات قلبی
- تحریک چشم، گلو و بینی
- کاهش عملکرد ریه‌ها
- افزایش مراجعات به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها
سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت به شهروندان توصیه کرده‌اند که در صورت امکان از منزل خارج نشوند، از ماسک‌های استاندارد فیلتردار استفاده کنند و نوشیدن مایعات کافی را جدی بگیرند.
دلایل وقوع پدیده گرد و غبار در خوزستان
منابع اصلی ایجاد گرد و غبار شدید در خوزستان شامل عوامل طبیعی و انسانی است. برخی از دلایل اصلی عبارتند از:
- خشک شدن تالاب‌ها و منابع آبی
- کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی
- فعالیت‌های صنعتی گسترده
- بی‌توجهی به منابع طبیعی و پوشش گیاهی
- گرد و غبارهای ورودی از کشورهای همسایه مانند عراق و سوریه
این عوامل، در کنار فقدان برنامه‌ریزی مناسب زیست‌محیطی، موجب تشدید بحران گرد و غبار در خوزستان شده‌اند.
اقدامات ضروری برای مقابله با گرد و غبار
برای مقابله با بحران فعلی، مجموعه‌ای از اقدامات کوتاه‌مدت و بلندمدت ضروری است. از جمله:
- مرطوب‌سازی خاک و کشت گیاهان مقاوم در مناطق بحرانی
- احیای تالاب‌های مهمی مانند تالاب هورالعظیم
- همکاری منطقه‌ای با کشورهای همسایه برای کاهش منابع خارجی گرد و غبار
- توسعه سیستم‌های پایش هوشمند کیفیت هوا
- اطلاع‌رسانی گسترده به شهروندان و تدوین برنامه‌های اضطراری سلامت
پیشنهادات برای کاهش مخاطرات روزانه در شرایط گرد و غبار
در شرایط آلودگی شدید هوا، رعایت نکات زیر می‌تواند از اثرات سوء آن تا حدی جلوگیری کند:
- استفاده از ماسک‌های N95 یا FFP2 در فضای باز
- خودداری از ورزش یا فعالیت شدید بدنی در فضای آزاد
- بستن در و پنجره‌ها در هنگام اوج آلودگی
- استفاده از دستگاه تصفیه هوا در منازل و ادارات
- مراقبت ویژه از کودکان و سالمندان
جمع‌بندی: بحران گرد و غبار در خوزستان نیازمند اقدام فوری است
بحران گرد و غبار در اهواز و شهرهای دیگر خوزستان، علاوه بر ایجاد اختلال در پروازها، تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان و اقتصاد منطقه محسوب می‌شود. اکنون زمان آن فرا رسیده که نهادهای دولتی، محلی و بین‌المللی با رویکردی یکپارچه و علمی به مقابله با این بحران بپردازند و راهکارهای پایدار زیست‌محیطی را در دستور کار قرار دهند.
